CHP Balıkesir Milletvekili Namık Havutça, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan`ın yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde, Türkiye ve Balıkesir şeker sanayisinin çarpıcı tablosunu gözler önüne serdi. Havutça, pancar tarımının Balıkesir`de bitirilme noktasına getirildiğini, kadrolu, mevsimlik, geçici ve taşeron işçilerin hepsinin ayrı ayrı sorunlarının çözüm beklediğini belirten Havutça, Başbakan Erdoğan`dan "İyi planlama yapıldığında kâr da edebilen bir fabrikayı `zarar ediyor` diye özelleştirmekten vazgeçip karlı bir işletme haline dönüştürmek için talimatınız olacak mı" diye sordu.
Havutça`nın önergesinde dile getirdiği görüş ve soruları şöyle:
AKP Hükümetinin ifade ettiği üzere 25 OECD ülkesi arasında özelleştirme sürecini hızla tamamlayan ülkeler arasında ilk sıralarda yer alan Türkiye, 2003-2010 yılları arasında 48,2 milyar dolarlık özelleştirme geliri elde etmiştir. Uygulanan özelleştirmeler sonucunda pek çok sektör zarar görmüş ve bazı kurumlar açısından telafisi mümkün olmayan hatalara neden olunmuştur. Bu sektörler arasında yer alan şeker sanayi de özelleştirme tehdidi altında varlık mücadelesini sürdürmektedir. Özelleştirme kıskacındaki Susurluk Şeker Fabrikası ve çalışanlarının sorunları, beraberinde bölgedeki şeker pancarı üreticilerinin sorunları çözüm beklerken, bu konuda hükümetiniz bu sektörden ekmek mücadelesinde olanları adeta cezalandırmaktadır.
Hükümetinizin politikaları nedeniyle özetle şu sorunlar yaşanmaktadır:
Türkiye Şeker Fabrikaları bünyesinde 2000 yılında memur, sözleşmeli ve işçi olmak üzere toplam 30.162 personel çalışıyorken 2012 yılında yaklaşık % 56,6 oranında azalma olmuş 14.060 düşmüştür.
Sektörde personel ihtiyacı vardır. Bu ihtiyaç hizmet alımı ile karşılanmaya çalışılmaktadır. Bu durum ise en başta işçilerin güvenceli iş olanaklarına darbe vurmaktadır.
Taşeronlaşma ve geçici işçilik her açıdan çalışma barışını bozarken, Türkiye Şeker Fabrikaları tarafından fabrika içi işlerde kullanılmak üzere hizmet alımı karşılığı alt işverene ödenen miktar yılda yaklaşık 33 milyon TL`yi bulmaktadır. Geçici işçilerin çalışmadığı 7 aylık dönem içerisinde Genel Sağlık Sigortalarına Türk Şeker tarafından ödenen miktar yaklaşık 3 milyon TL civarındadır. 2012 yılı Ekim ayı itibariyle mevsimlik işçi ve kampanya işçisi 4.777 kişi. Bu işçilerimizin çalışma süreleri ortalama 160 gündür. İşçilerin toplam maliyeti ise 90 milyon TL`dir.
Türk Şeker Yönetim Kurulu 23.06.2011 tarihli kararıyla 2011-12 kampanya döneminde Susurluk fabrikasına üretim yapılmamasına, bağlı pancar ekim alanlarında üretilen pancarın Eskişehir ve Çorum şeker fabrikalarında işlenmesine, personelin ihtiyaç duyulacak diğer fabrikalarda görevlendirilmesine karar vermiştir. Gerekçe ise; Susurluk şeker fabrikasına bağlı bölgelerde pancar verimi diğer fabrikalara göre yüksek görülmekle beraber, pancarın polar şeker oranının ve kalitesinin düşük olması şeker şirketine ekonomik bir getiri sağlamadığı gibi maliyetinin yükselmesine neden olduğudur. Susurluk şeker fabrikasındaki pancarda %12,72-11,64 oranda polar bulunduğu belirtilmektedir.
Ülkemizde Şeker Pancarı tarımı, şeker pancarı üretimiyle geçimini temin eden yaklaşık 500 bin çiftçinin, diğer bir ifadeyle 3 milyon insanın yanı sıra; tarım, hayvancılık yani yem, ilaç, et, süt, nakliye ve hizmet sektörleriyle de iç içe geçmiş durumdadır. Konu, tarım, tarımsal sanayi, işlenmiş temel gıda ürünleri ve istihdam gibi değişik dal ve konularda bir bütünlük teşkil etmektedir. Diğer yandan Balıkesir`de şeker pancarı ekimi yapılan köy sayısı 2006 yılında 68 iken 2011 yılında 32`ye düşmüştür. Aynı yıllar arasında pancar ekilen alan ise 13.495 dekardan 2.635 dekara düşmüştür. Görüldüğü gibi köylü uygulanan yanlış politikalar nedeniyle şeker pancarı üretiminden vazgeçmiştir. Bu bilgiler ışığında;
1- AB ülkelerinin %95 oranında pancar şekeri üretimi yapılırken, bu ülkeler daha ucuza kamış şekeri temin edebilecekleri halde pancar şekeri üretiminden vazgeçmezlerken, Türk köylüsünün pancar üretiminden vazgeçmesinin nedeni araştırdınız mı? Hükümetiniz, pancar ziraatının ve sanayisinin üreticilere sağladığı katma değer ile ilgili hangi çalışmaları yapıyor?
2- Şeker pancarı üretiminde verim ve kalitenin yükseltilmesi, polar değerinin artırılması ve bu değerin iklim koşullarından daha az etkilenmesini sağlayacak bilimsel çalışma yapılması için projeleriniz var mı? Hangi çalışmaları kimlerle yapıyorsunuz? Bununla ilgili AR-GE faaliyetleri yürütülmekte midir?
3- İnsan tarafından kontrol edilebilen verim ve kalite faktörleri, tarla ve tohum yatağı hazırlığı ile ekim durumu, çeşit seçimi, bitki sıklığı (bitki sayısı ve bitki dağılımı), bakım, zararlı ve hastalıklarla mücadele, vejetasyon, baş kesimi, hasat ve silolama şeklidir. Bunun için Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı üreticilerimizin bu faktörlerde daha etkin ve başarılı olabilmeleri için hangi çalışmaları yapmaktadır? Bu çalışmalar için ne kadar bütçe ayrılmıştır?
4- Şeker fabrikalarında çalışan mevsimlik işçi, geçici işçi ve taşeron işçilerin kadroya alınması ile ilgili hangi çalışmaları, nasıl yapıyorsunuz? Bu işçilerimizin iş güvencesi sağlanacak mıdır?
5- İyi planlama yapıldığında kâr da edebilen bir fabrikayı "zarar ediyor" diye özelleştirmekten vazgeçip karlı bir işletme haline dönüştürmek için talimatınız olacak mıdır?
